Ngày nay, nhu cầu sử dụng nước nóng trong cuộc sống hiện đại luôn có trong mỗi gia đình bất kể mùa nào trong năm. Nước nóng không chỉ để thư giãn dưới vòi hoa sen ấm áp, mà còn dùng để rửa bát, nấu ăn…
Để có nhiều nước nóng sử dụng thoải mái là một tiện nghi, tuy nhiên chi phí cho nước nóng có thể chiếm đến một phần ba chi phí sử dụng năng lượng điện, gas thuần túy trong mùa đông cho một hộ gia đình điển hình.
Máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời chỉ tốn chi phí đầu tư thiết bị và lắp đặt ban đầu là một bổ sung đáng giá, chỉ cần có ánh nắng trong ngày, là bạn có nước nóng để sử dụng hoặc có nguồn nước ấm để gia nhiệt thêm.
Ưu điểm lớn nhất của máy nước nóng này được thể hiện ngay trong tên gọi, đó là không tốn điện. Sau nữa là nguồn nước nóng khá dồi dào bởi bình chứa lớn, giữ nhiệt lâu, an toàn, không tiếng ồn, độ bền, chi phí bảo trì thấp và thân thiện với môi trường xung quanh.
Nhược điểm là giá cao, rẻ nhất thì cũng bằng khoảng 5 cái máy nước nóng dùng điện. Tuy nhiên, nếu tính bài toán kinh tế thì đó không phải là nhược điểm, vì chỉ cần khoảng hai năm là tiền điện sẽ bù lại tiền mua máy. Mặt khác, nếu nhà bạn có 3 tầng chẳng hạn, thay vì lắp 3 cái máy nước nóng điện thì chỉ cần lắp một cái máy nước nóng năng lượng mặt trời là đủ.
Nhiều người lầm tưởng là máy nước nóng năng lượng mặt trời chỉ cung cấp được nước nóng khi có ánh nắng vào ban ngày. Thực tế thì loại máy này có bình dự trữ và giữ nhiệt lớn và cung cấp đủ nước nóng vào ban đêm, thậm chí đến sang ngày hôm sau vẫn có nước nóng. Tại TP HCM, nhiệt độ nước sẽ nóng đủ tắm quanh năm. Ở Đà Lạt, các tỉnh miền Trung và phía Bắc có thể sử dụng trong khoảng hơn 300 ngày. Số ngày còn lại thì bạn có thể lựa chọn phương án đun nước nóng bằng điện, gas, củi…
Máy nước nóng năng lượng mặt trời vẫn hoạt động bình thường trong những ngày đông lạnh giá, chỉ có những ngày âm u cả ngày không thấy mặt trời thì máy không thu được năng lượng. Để khắc phục phần nào tình trạng này, bạn có thể chọn loại máy có dung tích lớn. Ví dụ, tại TP HCM chỉ cần máy có dung tích 120 lít (ít nhất là 5 triệu, chưa tính chi phí lắp đặt) cho gia đình 4 người; thì tại Hà Nội, bạn nên chọn loại máy có dung tích 180-200 lít (ít nhất là 6,5 triệu chưa tính chi phí lắp đặt) hoặc hơn. Máy lớn hơn sẽ dự trữ được nhiều nước nóng hơn để dùng trong những ngày không có ánh nắng.
Để lắp đặt và sử dụng có ích loại máy này cần chú ý các điểm sau:
Mái nhà phải có ánh nắng và không bị che khuất: Nếu nhà bạn lọt thỏm giữa hai nhà hàng xóm cao hơn hoặc ở lưng chừng một tòa chung cư cách xa tầng thượng thì hãy quên máy năng lượng mặt trời và tìm mua máy nước nóng điện.
Phải có nguồn cấp nước ổn định vì máy nước nóng năng lượng mặt trời chỉ hoạt động khi được cấp nước đều đặn và liên tục. Nước máy phải lên được mái nhà hoặc phải có bể chứa nước cao hơn mái nhà. Nếu nước ở nhà bạn chảy ri rỉ và bạn muốn làm thêm bồn phụ trên mái để cấp nước trực tiếp cho máy, thì chi phí cho hệ thống cấp nước này sẽ bằng khoảng ½ giá máy.
Sẽ phải đục tường nhà và sàn nhà để đi ống (nếu nhà bạn đang xây thì đỡ lo khoản mục này). Đối với nhà 3 tầng trở lên, chi phí cho đường ống và lắp đặt sẽ cao bằng hoặc hơn chi phí máy. Khi sử dụng, phải xả hết nước lạnh trong đường ống ra thì mới có nước nóng, vì vậy, bố trí đường ống càng ngắn càng tốt.
Ống cấp nước nóng có thể dùng ống nhựa PPR (loại vật liệu nhựa có khả năng chịu nhiệt cao), ống kim loại và trong một số trường hợp đường ống không quá dài thì dùng ống nhựa PVC loại tốt cũng được.
Nên chọn loại máy làm bằng inox cao cấp. Nếu nguồn nước nhiễm phèn hoặc ô nhiễm nặng thì không nên dùng máy nước nóng năng lượng mặt trời vì ở nhiệt độ cao, tính ăn mòn của nước tăng rất mạnh có thể ăn mòn làm thủng bình inox.
Sự cố thường gặp nhất của máy nước nóng năng lượng mặt trời không phải là nước không nóng mà là bị rò rỉ nước. Vì vậy, ngay sau khi lắp máy một ngày bạn phải lên mái nhà kiểm tra lại và nếu thấy rò rỉ, phải yêu cầu nhà cung cấp và lắp đặt máy khắc phục ngay. Thường xuyên kiểm tra định kỳ trong quá trình sử dụng để đảm bảo không xảy ra các hư hỏng lớn.
Nếu không thỏa mãn tất những điểm nêu trên mà bạn vẫn cố lắp đặt máy thì coi chừng chiếc máy năng lượng mặt trời sẽ trở thành một cái máy gây lãng phí và tốn kém cho bạn chứ không tiết kiệm chút nào.
Trên thị trường hiện nay phổ biến nhất là loại máy có bộ thu nhiệt bằng ống thủy tinh chân không, ít phổ biến hơn là loại máy thu nhiệt bằng ống đồng hay ống nhựa. Loại thu nhiệt bằng ống nhựa có giá rẻ nhưng hiệu suất thu nhiệt kém, chỉ thích hợp tại các tỉnh phía Nam nhiều nắng. Loại ống thủy tinh chân không phổ biến nhất vì giá thành vừa phải và chủ yếu là hàng có xuất sứ Trung Quốc. Còn loại máy thu nhiệt bằng ống đồng có hiệu suất cao, bền nhưng giá thành cao, tính bằng nghìn đôla trở lên, có hàng của một số nước như Australia, Malaysia, Châu Âu….
Lời kết
Theo các chuyên gia, khu vực nào nhiều nắng, ít nhất khoảng 2 giờ/ngày (như miền Nam, miền Trung, các vùng ven biển) có thể sử dụng tốt máy nước nóng năng lượng mặt trời để tiết kiệm chi phí, cũng như tiết kiệm tiền điện hàng tháng.
Riêng đối với những vùng ít nắng và có mùa đông (vùng núi cao, các tỉnh miền Bắc có mùa đông) thì nên dùng máy nước nóng sử dụng điện, bởi vào mùa đông, thời tiết lạnh, mưa nhiều, sương mù lại ít nắng sẽ không thể làm nóng được nước, trong khi nhu cầu sử dụng lại nhiều. Tuy nhiên, để tiết kiệm chi phí, có thể sử dụng song song cả 2 loại máy nước nóng năng lượng mặt trời và điện: khi có nắng thì sử dụng nước nóng từ máy năng lượng mặt trời, khi không có nắng thì sử dụng máy nước nóng sử dụng điện nếu bạn có điều kiện, hoặc sử máy năng lượng mặt trời để cấp nước ấm cho các thiết bị đun nước nóng có công suất lớn hơn.
